1 Mortuos aggredior confessoris Christi meritis suscitatos, attentos quaerens audientes pariter et legentes.
2 Omittam in eorum recitatione circumstantias multas, aemulus brevitatis, et solemnitatibus admirantium tacitis, res solum mirabiles adnotabo.
3 In castro Montis Marani prope Beneventum, mulier quaedam stirpe nobilis, virtute nobilior, sancto Francisco peculiari devotione inhaeserat, et digno serviebat reverentiae famulatu.
4 Infirmitate gravata et tandem ad extremum perducta, viam universae carnis intravit (cfr. Ios 23,14).
5 Mortua circa solis occasum, differtur in crastinum sepultura, ut carorum numerosa societas conveniret.
6 Conveniunt clerici nocte ad exsequias et vigilias cum psalteriis decantandas, circumstat utriusque sexus orantium multitudo (cfr. 2Par 31,18).
7 Et ecce subito, cunctis cernentibus, erigit se mulier super lectum, et unum de adstantibus sacerdotem et patrinum suum vocat, dicens: "Volo confiteri, pater, audi peccatum meum!
8 Ego enim mortua sum, et duro eram carceri mancipanda, quoniam peccatum, quod tibi pandam, necdum ipsa confessa fueram.
9 Sed orante", inquit, "pro me sancto Francisco, cui devotissima semper fui, redire ad corpus nunc indultum est mihi, ut, illo revelato peccato, veniam merear (cfr. Gen 4,13).
10 Et ecce vobis videntibus, postquam illud tibi detexero, ad promissam requiem properabo".
11 Trementer ergo sacerdoti trementi confessa, absolutione recepta, quiete se in lecto collegit et in Domino feliciter obdormivit (cfr. Act 7,60).
12 Quis igitur dignis laudibus Christi pietatem extollat?
13 Quis confessionis virtutem et sancti merita dignis praeconiis valeat praedicare?
1 Ut confessionis admirabile Dei donum, totis ab omnibus amplexandum visceribus ostendatur, et quia, quod singularis meriti sanctus iste semper fuerit apud Christum dignissime praedicetur, referendum certe, quoniam dum in mundo viveret, et mire patuit, et post mortem Christus suus de ipso clarius demonstravit.
2 Cum enim beatus pater Franciscus praedicaturus semel accederet ad Ce1anum, miles quidam supplici eum devotione, omni cum instantia, secum ad prandium invitavit.
3 Qui multum renitens et renuens, coactione tandem vincitur importuna.
4 Venit igitur hora prandii et mensa splendide praeparatur.
5 Exsultat devotus hospes et universa familia pauperum hospitum iucundatur ingressu.
6 Stabat beatus Franciscus oculos levans ad caelum (cfr. Dan 4,31), et invitantem se hospitem clanculo vocat.
7 "Ecce", inquit, "frater hospes, tuis victus precibus, ut manducarem domum tuam intravi (cfr. Luc 7,14).
8 Meis cito monitis acquiesce, quoniam tu non hic sed alibi manducabis!
9 Confitere peccata (cfr. 1Ioa 1,9) tua omni devotione contritus, nec in te remaneat quidquam quod vera confessione non pandas.
10 Reddet tibi Dominus hodie vicem (cfr. Is 59,18) quoniam tanta devotione suos pauperes suscepisti".
11 Acquievit extemplo vir ille sermonibus (cfr. 1Tim 6,3) sanctis, et vocato sancti Francisci socio, qui sacerdos erat, universa ei peccata vera confessione detexit.
12 Disposuit domui suae (cfr. Is 38,1), et verbum sancti complendum indubius exspectabat.
13 Intraverunt tandem ad mensam, et omnibus incipientibus manducare, post crucis signum pectori iam impressum, manum et ipse tremebundus extendit ad panem.
14 Sed antequam ad se manum extentam retraheret, inclinato capite, spiritum (cfr. Ioa 19,30) exhalavit.
15 O quam amanda confessio peccatorum!
16 Ecce, ut confiteri possit, mortuus suscitatur, et ne vivus perire valeat in aeternum (cfr. Ioa 10,28) confessionis beneficio liberatur.
1 Cuiusdam urbis Romae notarii puerulus vix septennis, matrem euntem ad ecclesiam Sancti Marci causa praedicationis puerili more sequi desiderans, dum a matre repellitur et pro repulsa spiritu anxiatur, per fenestram palatii, nescio quo diabolico instinctu, obruitur, et ultima quassatione collisus, communem omnibus mortis transitum experitur.
2 Mater quae nondum longe discesserat, ad sonitum corruentis praecipitium pignoris suspicata, dum celeri cursu domum revertitur, filium exanimem contemplatur.
3 Protinus sibi ipsi ultrices inicit manus, vicinia properat ad lamentum, medici vocantur ad mortuum. Sed numquid mortuum suscitabunt (cfr. Act 26,8)
4 Cesserat tempus prognosticis et diaetis, et de foro Dei factus iudicari a medicis poterat, iuvari non poterat.
5 Calore igitur et vita, sensu, motu et virtute privatus, mortuus a medicis indicatur.
6 Frater Rao de ordine Minorum in omni Roma notissimus praedicator, illuc se ad praedicandum conferens, propinquavit ad puerum, et fide plenus ait ad patrem:
7 "Credisne sanctum Dei Franciscum posse filium tuum a mortuis suscitare (cfr. Act 17,31) propter amorem quem semper habuit in Filium Dei, Dominum Iesum Christum (cfr. Act 8,37; 11,17)?".
8 Respondit pater: "Credo firmiter et confiteor. Ero servus eius perpetuus et locum sanctum eius solemniter visitabo".
9 Prostravit se frater ille cum socio in oratione, ac omnes ad orandum commonuit.
10 Quo facto, coepit puer aliquantulum oscitare, levare brachia et sese erigere.
11 Accurrit mater et filium amplexatur, pater non se capit prae gaudio (cfr. Luc 24,41), et omnis populus admiratione repletus altissima voce Christum magnificat et sanctum eius.
12 Statim coram omnibus ambulavit puer et optime vitae redditus est.
1 Cum fratres de Nuceria peterent quoddam plaustrum a quodam viro Petro nomine, quo aliquantulum indigebant, stulte respondit eis dicens: "Ego potius excoriarem duos ex vobis cum sancto Francisco, quam accommodarem vobis plaustrum".
2 Poenituit statim hominem verbum tantae blasphemiae protulisse, et percutiens os suum, misericordiam precabatur.
3 Timebat enim ne ultio sequeretur, sicut et fuit protinus subsecuta.
4 Nocte vidit in somnis (cfr. Gen 28,12) domum suam plenam viris et mulieribus, choreas cum magna iubilatione ducentibus.
5 Infirmatus est statim filius eius, nomine Gapharus, et pauco spatio lapso, spiritum exhalavit.
6 Versae sunt choreae, quas viderat, in funereos luctus, et iubilatio in lamentum.
7 Recordatus est blasphemiae quem in sancto Francisco spiraverat, et poena docuit quam gravis fuerit culpa.
8 Volutabatur per humum, et sanctum Franciscum invocare penitus non cessabat et dicebat: "Ego sum qui peccavi (cfr. 2Re 24,17), me flagellare debuisti.
9 Redde, sancte, iam poenitenti, quem abstulisti impie blasphemanti!
10 Tibi me reddo, tuis me obsequiis semper expono.
11 Nam et primogenita cuncta semper offeram tibi".
12 Mira res! Ad haec verba surrexit puer et planctum prohibens, causam retulit suae mortis.
13 "Cum mortuus essem", inquit, "venit beatus Franciscus, et duxit me per viam obscuram et longam valde.
14 Deinde posuit me in quodam viridario tam amoeno, tam delectabili, quod totus mundus ei comparari non posses.
15 Reduxit me postea per eamdem viam et dixit mihi: "Revertere ad patrem tuum et matrem suam; nolo enim te hic amplius detinere".
16 Et ecce, sicut ei placuit, sum reversus".
1 In civitate Capuae, dum puer quidam circa ripam Vulturni fluminis cum pluribus iocaretur incautus, de ipsa ora fluminis cecidit in profundum.
2 Quem fluminis impetus (cfr. Ps 45,5) celeriter vorans, sub sabulo mortuum sepelivit.
3 Proclamantibus pueris qui cum eo alluserant circa flumen, viri multi et mulieres ad locum velociter accesserunt, et de casu pueri edocti, flebiliter proclamabant: "Sancte Francisce, redde puerum patri et avo, servitiis desudantibus tuis!".
4 Revera pater et avus pueri in quadam ecclesia in honore beati Francisci constructa pro posse suo deservierant.
5 Cumque universus populus suppliciter et devote merita beati Francisci invocaret, natator quidam procul adstans, clamoribus auditis, accessit.
6 Et comperto post longam horam puerum in flumine cecidisse, invocato Christi nomine (cfr. Act 22,16) et beati Francisci meritis, depositis vestibus, se nudum iactavit in flumen.
7 Qui cum locum ubi puer ceciderat penitus ignoraret, ripas et fundum fluminis huc et illuc coepit sollicite perscrutari.
8 Tandem voluntate divina locum invenit, in quo limus in modum sepulcri pueri cadaver obtexerat.
9 Quem effodiens et extra reportans, dolens defunctum inspexit.
10 Sane, licet populus qui adstabat videret mortuum iuvenem, flens et eiulans nihilominus proclamabat: "Sancte Francisce, redde puerum patri suo!"
11 Hoc ipsum et Iudaei qui convenerant, provocati naturali pietate, dicebant: "Sancte Francisce, redde puerum patri suo!"
12 Beatus Franciscus, sicut ex effectu apparuit, devotione populi et precibus provocatus, puerum mortuum continuo suscitavit.
13 Qui cum, omnibus laetantibus pariter et mirantibus, surrexisset, portari se ad ecclesiam beati Francisci suppliciter postulavit, cuius se iuraverat gratia suscitatum.
1 In civitate Suessa, in vico qui "Ad columnas" dicitur, animarum perditor et corporum interfector diabolus quamdam domum diruit et subvertit.
2 Nam cum multos pueros, qui circa eamdem domum puerilibus lusibus alludebant, perimere niteretur, unum tantum absorbuit iuvenem, quem ruens domus subito interfecit.
3 Viri et mulieres, ruentis domus sonitu excitati, undique cucurrerunt, et elevantes hinc inde ligna, miserae matri mortuum filium reddiderunt.
4 Quae faciem crinesque dilanians, amarissimis repleta singultibus, lacrimarum rivulos educens, sicut poterat acclamabat: "Sancte Francisce, sancte Francisce, redde mihi filium meum!".
5 Non solum autem ista, sed et omnes qui aderant, tam viri quam mulieres, amare flebant, dicentes: "Sancte Francisce, redde filium miserae matri!".
6 Mater post horam a tam gravi dolore respirans, in se reversa, tale votum emisit: "O sancte Francisce, redde mihi miserrimae meum dilectum filium, et ego cingam altare tuum filo argenteo, novaque sindone illud operiam, et candelis totam tuam ecclesiam circumcingam!".
7 Sicque ponentes cadaver in lecto, cum nox esset, ad sepeliendum eum diem crastinum exspectabant.
8 Circa vero mediam noctem coepit iuvenis oscitare, et calescentibus membris, antequam illucesceret dies, totus revixit et in laudis verba prorupit.
9 Populus universus et clerus, sanum eum et incolumem intuentes, beato Francisco gratias persolverunt.
1 In castro Pomarico, in montanis Apuliae posito, patri et matri unica erat filia, in tenera aetate tenere praedilecta.
2 Et quoniam successionem non sperabant aliam affuturam, illa totius amoris materia, illa omnis causa sollicitudinis erat eis.
3 Infirmata namque ad mortem, puellae pater et mater se mortuos reputabant.
4 Diebus igitur et noctibus, sollicitis nimis vigiliis circa puellae custodiam insistentes, mane quodam illam mortuam invenerunt.
5 Forte subreptione somni vel vigiliarum labore aliqua negligentia intervenit.
6 Orbata sic mater dulci prole, speque prolis amissa, videtur et ipsa mori.
7 Conveniunt parentes et convicini ad flebile nimis funus, et tumulare properant exanime corpus.
8 Iacet mater infelix ineffabilibus completa doloribus, et absorpta suprema tristitia de iis quae fiunt nihil advertit.
9 Interim sanctus Franciscus, uno tantum socio comitatus, visitat desolatam, et placitis affatur colloquiis.
10 "Noli flere", inquit, "nam lucernae tuae penitus iam exstinctae (cfr. Luc 7,13; 2Re 21,17) lumen, ecce, restituam!
11 Surgit extemplo mulier, et quae sibi dixerat sanctus Franciscus omnibus manifestans, non permisit exstinctum corpus alibi deportari.
12 Et conversa mater ad filiam, invocans sancti nomen, eam vivam et incolumem allevavit.
13 Stuporem qui videntium corda replevit et parentum gaudium inexpertum alteri relinquimus exprimendum.
1 In Sicilia quidam iuvenis Gerlandinus nomine, de Ragusia oriundus, vindemiarum tempore ad vineas cum parentibus exiit.
2 Qui cum in vase vinario, ut utres compleret, sub torculari se immitteret, repente praegrandes lapides, motis in se lignorum struibus, cum quibus uvarum vinacia premebantur, caput eius funebri percussione quassarunt.
3 Festinat pater ad filium et desperans obrutum non adiuvat, sed eum sub onere, sicut corruit sic relinquit.
4 Accurrunt expeditius vinitores, magni clamoris vocem lugubrem audientes, et patrem miserum miserantes, filium extrahunt a ruina.
5 Et ponentes seorsum, exanime corpus involvunt, ac de sui humatione solliciti solum exsistunt.
6 Pater vero ipsius Iesu pedibus obnixe provolvitur, ut filium suum unicum per sancti Francisci merita, cuius tunc dies celebris imminebat, sibi reddere dignaretur.
7 Ingeminat preces, vovet officia pietatis, et sancti viri ossa se promittit celerrime visitare.
8 Interea sero mater occurrit, rabida nimis mortuum ruit in filium, et lugens ipsa caeteros movet ad luctum.
9 Continuo puer exsurgens plangentes obiurgat, et sancti Francisci suffragiis vitae se redditum allaetatur.
10 Porro qui confluxerant homines, voces laudum efferunt in excelsis, qui per sanctum suum a fune funeris mortuum liberavit.